کارایی و ایمنی درمان با سلول‌های بنیادی در کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم: یک مرور سیستماتیک و متا آنالیز

تاریخ : يکشنبه 26 مرداد 1404

کد 276

کارایی و ایمنی درمان با سلول‌های بنیادی در کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم: یک مرور سیستماتیک و متا آنالیز

کارآیی و ایمنی درمان با سلولهای بنیادی در کودکان با اختلال طیف اوتیسم: یک مرور سیستماتیک و متاآنالیز
این مطالعه اولین متا آنالیز انجام شده در مورد درمان با سلول های بنیادی در کودکان با اختلال طیف اوتیسم هست.
اوتیسم گروهی از اختلالات تکامل عصبی هست که با اختلال در مهارت های اجتماعی و توانایی برقراری ارتباط و رفتارهای تکراری خود را نشان می دهد.علیرغم سیر صعودی در شیوع آن ، هنوز علت آن کامل شناخته نشده هست و ترکیب عوامل ژنتیکی و محیطی در ایجاد آن دخیلند. پروسه التهابی و فعال شدن سیستم ایمنی ممکن هست که روی ریسک ایجاد اوتیسم و فعال شدن بیان ژن و بهم زدن پروسه تکامل نورونی نرمال تاثیر داشته باشد.با توجه به احتمال تاثیر بالقوه اختلال ایمنی زمینه ای و التهاب در ایجاد اوتیسم، سلول های بنیادی به عنوان اپروچ درمانی بالقوه مورد توجه قرار گرفته اند. قبل از این مطالعه، مرور مبتنی بر شواهد سیستماتیک کافی برای ارزیابی تاثیر و ایمنی درمان با سلولهای بنیادی وجود نداشته است.در این مطالعه کودکان زیر ۱۸ سال تشخیص داده شده اوتیسم بدون توجه به جنسیت ،نژاد و منطقه جغرافیایی که تحت تزریق سلولهای بنیادی قرار گرفته اند بدون توجه به زمان تزریق و روش تزریق که همراهی با سایر روش‌های درمانی مثل انتی سایکوتیک بوده اند مورد مطالعه قرار گرفته اند. مهم ترین روش مقایسه قبل و بعد آنها سیستم امتیاز CGI و CARSو سایر روش های ارزیابی کودکان با ASD بودند و همچنین مطالعات RCT و CCTوارد شدند.
۱۳۷ مقاله از ۹ محل بود که نهایتا ۵مورد شرایط ورود به این متاآنالیز را داشت.
مطالعه اول در ایران که RCT بوده با ۲۷ پسر و ۵ دختر با سن ۵-۱۵ سال که همزمان تحت درمان با ریسپریدون و اقدامات توانبخشی بودند و در دوره ۶-۱۲ماهه پیگیری شدند، تزریق داخل نخاعی بوده و عارضه ای هم دیده نشده است.
مطالعه دوم در چین CCT بوده و ۳۵پسر و۷ دختر ۳-۱۲ساله تحت تزریق اول وریدی و سپس ۳تزریق نخاعی قرار گرفتند که همزمان با اقدامات توانبخشی بوده و ۴هفته تا ۴ماه پیگیری شدند.۱۲مورد تب ، ۴مورد سردرد، ۳مورد کمر درد و ۲مورد تهوع و استفراغ دیده شده ولی عارضه جدی وجود نداشت.
مطالعه سوم‌RCT در آمریکا بود با ۱۴۳پسر و ۳۷ دختر با سن ۲-۷ سال با تزریق وریدی با پیگیری ۲۴هفته که عارضه ای نداشت.
مطالعه چهارم در چینCCT با ۳۵ پسر ‌ویک دختر بوده با ۳-۱۲سال سن که یک نوبت تزریق وریدی و سه بار داخل نخاعی بوده هست که همزمان با اقدامات توانبخشی بوده با پیگیری ۴-۸هفته, ۱۶ هفته، و ۲۴ هفته که عارضه جدی دیده نشده هست.
مطالعه پنجم در آمریکا RCTبا ۲۵ پسر و ۴دختر ۲-۶ ساله با تزریق وریدی بوده و پیگیری ۱۲،۲۴، ۳۷ و ۴۹ هفته بوده و عارضه ای دیده نشده است.
سلولهای بنیادی بافت‌هایی از سیستم بیولوژیکی هستند که برای ساختن و تکامل ارگان‌ها و بافت ها لازم هستند و به سلولهای دیگر از جمله سلول های عصبی تمایز پیدا می‌کنند. اولین متاآنالیز برای تاثیر سلول های بنیادی در اوتیسم در سپتامبر ۲۰۲۱منتشر شد ولی مطالعات بدون گروه‌های کنترل بود و نتایج فقط از گروه‌های مداخله استخراج شدند.پس اهمیت این نتیجه که تاثیر اساسی بر روی مهارتهای افراد با ASD داشت را کمتر می‌کند.این مطالعه نشان دادکه استم سل برای ASD مفید ‌ و ایمن بوده است.تست CARS اولین تست ارزیابی بود که موثر بودن آن را اثبات کرد.CGIولی تفاوتی بین افرادیکه استم سل دریافت کردند با گروه‌های کنترل نشان نداد. اوتیسم بیماری مزمن هست و هزینه بستری و…زیاد هست و به نظر می رسد برای داشتن نتایج درمانی مطلوب ، درمان بسیار گرانی با سلول های بنیادی را می طلبد.
در کل در حال حاضر درمان با سلولهای بنیادی برای اوتیسم در مطالعات اندک هست و در مکان های محدودی انجام شده است. همچنین لازم هست که متدهای درمانی استانداردی را فراهم کرد تا اثر بخشی بالینی درمان را بهتر نمود.آینده درمان با سلول های بنیادی نیازمند استاندارد شدن می باشد که درحال حاضر متدهای تزریق ،زمان ‌ و فواصل و دوره ها متنوع هستند و چون مطالعات اندک هستند پروتکل و گاید لاین ثابت ندارد. دوزهای متفاوت و متنوع ممکن هست که مسئول تاثیر ناکارآمد آن باشند. به نظر می رسد چون مطالعات محدود هستند، نمی توانیم تاثیر و ایمن بودن تزریق سلولهای بنیادی را آنالیز کنیم. همچنین دو روش هست وریدی و داخل نخاعی،تزریق وریدی ممکن هست که تا از سد خونی مغزی بگذرد تاثیر کمی داشته باشد.
از مطالعات انجام شده فقط ۲مطالعه دوره پیگیری بیشتر از ۱۲ماه داشتند. چون مطالعات قبلی نشان داده بودند که بهبودی بعد از۱۲-۱۸ ماه رخ می دهد. CGI بیشتر برای ارزیابی علایم سایکیاتری به کار می‌رود، شاید به همین خاطر هست که تفاوت زیادی بین دو گروه کنترل و مداخله نداشته است. همچنین چندین منشا برای سلول های بنیادی وجود دارد و به خاطر آن نتایج متغیر هست.در مطالعات نتایج تزریق سلولهای مونونوکلئر خونی بیشتر بود و همچنین ترکیب سلولهای مونونوکلئر با سلولهای بند ناف تاثیرشان از مونونوکلئر به تنهایی هم بیشتر بود. کم بودن تعداد نمونه ها هم مشکل دیگری در مطالعات هست.
نهایتا اینکه:
استفاده از سلول های بنیادی در درمان کودکان با اختلال طیف اوتیسم ممکن هست که مفید و ایمن باشد ولی مطالعات و شواهد کنونی ناکافی هستند. پروتکل در مطالعات یکسان نیست. همچنین هزینه بالای درمان با سلولهای بنیادی و نبود شواهد کافی تاثیر و نبود پروتکل و گایدلاین مشخص، مطالعات را محدود کرده است. لازم است که روش ها و پروتکل های درمانی استانداردسازی شوند و نوع و روش تزریق و پیگیری و ارزیابی طولانی مدت در مطالعات بیشتری اثبات شوند.
**[به عنوان نکته مهم، قابل ذکر است همانطور که در نتیجه گیری نهایی این مطالعه نیز اشاره شده، همچنان نیاز به انجام تحقیقات بیشتر برای تأیید سیستماتیک کارایی و ایمنی درمان با سلول‌های بنیادی برای کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم است.]

لینک مقاله
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9114801/pdf/fped-10-897398.pdf

فایل pdf مقاله: کلیک

ترجمه و تلخیص: دکتر فاطمه والایی
متخصص کودکان و فوق تخصص مغز و اعصاب اطفال

برچسب ها