پیشرفت های ژنتیک در اوتیسم

تاریخ : چهارشنبه 23 آبان 1403

کد 261

پیشرفت های ژنتیک در اوتیسم

در ۴۰ سال گذشته افزایش قابل توجهی در مطالعات ژنتیک اوتیسم بوده است و یافته های جدید سریعا در حال پیشرفت هستند.
درحال حاضر میدانیم که اوتیسم یکی از اختلالات شدیدا وراثتی می باشد در همراهی با تاثیرات محیطی قابل اغماض.
یافته های اخیر همچنین نشان می دهد که واریانت های نادر ژنهای شایع ریسک اوتیسم دارند که هتروژنیسیتی ژنتیک اوتیسم را پررنگ تر می کند.این مطالعه به برخی یافته های کلیدی جدید در اوتیسم می پردازد.
شیوع اوتیسم برای سال‌های زیادی پایین بود ولی در طی چند دهه اخیر افزایش یافته است.از۲ تا ۴ در هزار به ۱ در صد کودک.
تغییراتی در تعریف ‌و تقسیم بندی اوتیسم به وجود آمده مثلا قبلا سندرم رتrett) ) یک فرم از اوتیسم در نظر گرفته می شد که دخترها را تحت تاثیر قرار می داد. ولی تعدادی تفاوت‌های بالینی کلیدی با اوتیسم دارد.که اختلال نورولوژیک پیشرونده با تظاهرات مشخصی مثل از دست دادن حرکات هدفمند و یکسری حرکات تکراری می باشد.
اخیرا میدانیم که رت به علت تغییراتی در ژنMECP2 رخ می دهد.پس دیگر رت به درستی در گروه بندی اوتیسم در DSM-5و ICD-11 قرار نمیگیرد. یک گروه از اختلالات منوژنیک هم هستند مثل توبروس اسکلروزیس و سندرم x شکننده که تظاهرات بالینی مشخصی دارند که می‌تواند همراهی با علایم اوتیسم هم داشته باشد.
برخی از این اختلالات تحت عنوان اوتیسم سندرمیک یا انواع اوتیسم با نفوذ بالا در نظر گرفته می شوند. یافته های ژنتیکی و‌بیولوژیکی نشان می‌دهد که یک نکته واضح قابل افتراق بین اختلالات منوژنیک و فرم اوتیسم شایع مولتی فاکتوریال وجود ندارد. اولین مطالعه‌ در دوقلوهای با اوتیسم نشان داد که ژنتیک شدیدا در اوتیسم مطرح است. بزرگ‌ترین مطالعه متا آنالیز در مورد دوقلوها میزان ارثی بودن این اختلال را ۶۴ تا ۹۱ درصد گزارش کرده است بدون تاثیر اساسی از عوامل محیطی.
در یک مطالعه دیگر در ۵ کشور متفاوت متوسط وراثتی بودن اوتیسم را تا ۸۰/۸ درصد ذکر کرده اند.مطالعات خانوادگی نشان داد که اوتیسم در اطرافیان و خانواده افراد مبتلا به شکل مشکلات تکلم، اختلال در روابط اجتماعی و شخصیتهای غیرعادی مثل خجالتی بودن و سردمزاجی نشان می دهد. فنوتیپ های گسترده اوتیسم به اپی لپسی و IQ پایین تر یا مشکلات یادگیری ارتباطی ندارد.تظاهرات بالینی اوتیسم بیشتر به میزان شباهت ژنتیکی بستگی دارد.
اوتیسم های شدیدتر (شدت علایم بیشتر اوتیسم ، مهارتهای کلامی پایین و مهارتهای زبانی و ارتباطی کمتر ارتباط بیشتری با موارد فامیلیال داشته اند و موارد فامیلیال هم مشکلات ذهنی شدیدتر و اختلال تطابقی بیشتری نشان دادند.نکته مهم در بررسی ژنتیک این است که ریسک تکرار اوتیسم را در خانواده تخمین بزنیم. اوتیسم با سایر اختلالات عصبی تکاملی دیگر همپوشانی دارد. سه چهارم موارد اوتیسم با ADHD همراهی دارند و بین ژنهای اوتیسم و اختلالات حرکتی و یادگیری ‌و تیک همپوشانی هست. ارتباط اوتیسم وADHD از همه بیشتر هست و دوقلوهای منوریگوت با اوتیسم درصد بسیار بالایی از ADHD داشته اند که در اوتیسم های با عملکرد بهتر بیشتر هست. پس فامیل های افراد با اوتیسم در ریسک بالای اختلالات طیف اوتیسم و ADHD و همچنین سایر اختلالات تکامل عصبی می باشند. یعنی ژنتیک اوتیسم فقط خودش را با اوتیسم نشان نمی دهد بلکه با سایر اختلالات تکامل عصبی نشان می‌دهد .
نهایتا انگیزه قوی برای شناسایی ژنهای اوتیسم مهیا کردن زمینه برای شناسایی عوامل بیولوژیک زمینه ای و پاتوژنیسیتی محتمل برای درمان‌های جدید و موثر می باشد.

اصل مقاله pdf: /uploads/user/7265/10803_2020_article_4685.pdf
لینک مقاله: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8531042/
ترجمه و تلخیص: دکتر فاطمه والایی
متخصص کودکان و فوق تخصص مغز و اعصاب اطفال

برچسب ها