استرس والدین
استرس یک واقعیت همیشه حاضر در خانواده های طیف اوتیسم است. استرس نحوه ی دید ما از دنیا را شکل میدهد. اگر استرس درونی در خانواده، ازدواج، مسائل مالی و ایمنی به شما وارد نمیشود، همیشه یک استرس بیرونی وجود دارد که میتواند این کار را انجام دهد. عموما برخورد به مدت طولانی با خانواده، مربیان و پزشکان، موقعیتهای استرس زایی را ایجاد میکند. استرس درونی اتیسم در خانواده میتواند از مشکلات رفتاری در خواب کودک تا مشکلات هیجانی، احساس گناه و نزاع های زناشویی را شامل شود.
استر سهای درونی خانواده
احساس گناه یکی از بزرگترین عوامل استرس دورنی است. اکثر والدین به نوعی احساس کرده اند که مسئول اتیسم فرزندشان هستند یا دلیل این موضوع بوده اند. اگر این موضوع تحت کنترلشان میبود، احساس بهتری پیدا میکردند، اما اینگونه نیست. اتیسم یک پدیده جهانی است. ترس یک عامل استرس دیگر است. کودکان طیف اتیسم حس مناسبی از ترس ندارند. ممکن است یک خرگوش با گو شهای جنبنده در کودک وحشت ایجاد کند و او فریاد بزند، ولی وقتی از بالکن طبقه سوم بالا میرود، به هیچ چیز فکر نکند. والدین دائما به دنبال روشهایی برای محافظت کودک طیف اتیسم از آسیب زدن به خودش هستند. ممکن است احساس کنید زندگی کودکتان بیش از حد به مراقبت زیاد شما بستگی دارد. اما باید اعتماد کنید که کودکتان زندگی ایمنی خواهد داشت. احساس گناه و ترس دشمنان شما هستند. هیچ کس نمیتواند با این احساس مدت طولانی زندگی کند. اختلال اوتیسم فرزندتان تقصیر شما نیست و شما نمیتوانید از هر اتفاقی جلوگیری کنید. شما فقط میتوانید وظیفه خود را انجام دهید، و برای کارهایی که نمیتوانید انجام دهید، به دنبال آرامش باشید. خواهران یا براداران کودک طیف اتیسم، عمیقا بر پویایی خانواده اثر میگذارند. بعضی از آ نها سعی میکنند که بیش از اندازه خوب باشند پس کاری انجام نمیدهند که استرسی به خانه وارد شود، این خواهر و برادرها میتوانند نقشی شبیه والدین را نسبت به خواهر یا برادر اوتیسم شان بازی کنند. با خراب شدن وسایل و اسباب بازیهایشان توسط خواهر یا برادر طیف اتیسم خود، احساس ناراحتی نمیکنند. جهت حفظ آرامش در چنین خانههایی، از کودکان عادی خواسته م یشود تا تغییرات رفتاری عمد های را برای جلوگیری از ناراحتی خواهر و برادر خود اجرا کنند. به برادران یا خواهران به روشهای مختلفی میتوان کمک کرد. اختصاص دادن زمانی برای بودن با آنها و همچنین تهیه صندوقچه و یا کمد قف لدار که بتوانند وسایلشان را در آنجا نگه دارند می تواند کمک کند. هر کودکی با خواهر یا برادرش دعوا میکند. از احساس گناه برای جلوگیری از این موضوع استفاده نکنید. به دنبال علت ناراحتیشان باشید و راهی برای پاسخگویی مثبت به این نگرانیها پیدا کنید. حتی اگر نمیتوانید راهی برای خروج از آن موقعیت پیدا کنید، میتوانید به سادگی تنها به حرف هایشان گوش دهید. برخی از زوج ها به دلیل دریافت حمایت از طرف خانواده های خود در انجام کارهای کودک، بسیار خوشبخت هستند. زیرا میتوانند زمانی انفرادی برای خود و یا زمانی برای یکدیگر داشته باشند. اما اکثرا جزو این گروه نیستند. ممکن است والدین ما خیلی پیر باشند و نتوانند پاسخگوی نیازهای جسمانی کودک طیف اتیسم باشند، یا بیش از حد دور باشند. برای همه، منبع اصلی در حمایت، همسر ماست، اما این موضوع به طور قابل توجهی به استرس در زندگی زناشویی اضافه میکند، و زوج ها خسته می شوند.
در سن 7 سالگی کودک دشواری خاصی برای در خانه ماندن مادر ایجاد می کند. هنگامی که همسرتان از محل کار به خانه برمیگردد، تنها زمانی است که میتوانید زنگ تفریح داشته باشید، اما این تنها زمان خالی همسر شماست. همه چیز از اصلاح مو تا خرید از میوه فروشی باید همراه با بحث و جدل باشد تا یک نفر پیدا شود که با کودک در خانه بماند. استرس زندگی با یک کودک طیف اتیسم در زمانهایی بسیار فشارآور است.
خیلی راحت می شود شبیه افرادی که وظیفه شان را انجام نم یدهند، عمل کنید. حقیقت این است که حتی اگر همه افراد برای خشنودی شما وظیفه شان را انجام دهند، هنوز هم ممکن است فشارآور باشد. زوج ها نباید به خاطر انجام ندادن کارهایشان یکدیگر را سرزنش کنند، بلکه میبایست از یکدیگر به خاطر کاری که انجام داده اند (سرکار رفتن، گذاشتن غذا روی میز، غذا دادن و لباس پوشاندن به بچه ها) تشکر کنند. ممکن است شما فکر کنید که نباید از کسی به خاطر انجام وظیف هاش تشکر کرد، اما قدرانی کردن از صمیم قلب موجب بهبود زخم ها می شود. در بهترین حالت، زوج ها به لحاظ فیزیکی و هیجانی از یکدیگر دور میشوند، و در بدترین شکل، آشکارا نسبت به هم خصومت پیدا میکنند.
صمیمیت چه میشود؟ شاید شما به این سوال بخندید! شما باید تلاش خاصی برای آرامش خود و خانواده تان داشته باشید؟ اگر شما دارید پول برای نگهداری فرزندتان خرج میکنید، اقدام مفیدی است.
صرف زمان برای زندگی زناشویی تان میتواند از استرس بکاهد و به هر دو شما کمک کند که با موقعیتهای روزانه بهتر مواجه شوید. ممکن است احساس کنید که نمیتوانید زمانی برای رابطه تان پیدا کنید. اما حقیقت این است که نمیتوانید از آن چشم پوشی کنید. پیدا کردن زمان در حال حاضر از استر س های بعدی بیشتر جلوگیری میکند.
اتیسم میتواند خانواده ها را از راههای مختلف تحت فشار مالی قرار دهد. بعضی خانواده ها برای درمان کودکان خود هزینه های بالایی را پرداخت میکنند.
ممکن است کفر آمیز به نظر برسد که به جای آسایش کودک نگران پول باشیم. بحث این است که خیلی از راه ها موثر نیست. از دیگرانی که این درمان ها را امتحان کرده اند بپرسید، کودکان آ نها را برای چند ماه نظاره گر باشید. آیا آن کودکان بهتر رفتار میکنند؟؟ آیا این پیشرفت میتواند در نتیجه درمان های دیگری باشد؟ برخی مردم برای لباس یا سفر پول خرج میکنند، اما صادقانه، بیشترین استرس برای هزینه های کودکان است. عوامل استرس زای داخلی تا حدودی میتواند تحت کنترلتان باشد، اما هنگامی که با دنیای بیرونی سروکار دارید، همه چیز برای شما والدین دارای کودک طیف اتیسم سخت تر می شود.
در اینجا بر نحوه ی تعامل با دیگران به منظور بدست آوردن حمایت فیزیکی و احساسی که شما و کودکتان نیاز دارید، تمرکز میکنیم.
شاید استرس در خانواده قبل از اینکه حتی کلمه اتیسم را شنیده باشید شروع شده باشد. هنگامی که مشخص شود کودک مشکلات رفتاری دارد، اعضای فامیل توصیه های مفید زیادی ارائه میدهند که اکثر اوقات تمامی ندارد و تا بعد از تشخیص این موضوع ادامه پیدا میکند. البته، به یاد داشته باشیم که ارائه آن توصیه ها برای کمک به شماست. آ نها شما و کودکتان را دوست دارند.
اگر مردم توصیه های خود را در بین تعاریف حقیقی قرار دهند، فشار انتقاد سازنده کاهش مییابد. برای مدتی از خانه بیرون بروید و از بچه ها دور باشید. از دوستان و آشنایان درخواست کمک کنید. بگویید: من واقعا به استراحت نیاز دارم، آیا میتوانید وقتی را به من اختصاص بدهید؟؟
تهیه و تنظیم:دکتر لیلا نوشاد
روانشناس مرکز جامع اوتیسم دانشگاه علوم پزشکی تبریز