آموزش واژگان دستوری به کودکان مبتلا به اوتیسم (بخش دوم: حروف اضافه)
حروف اضافه کلماتی هستند که جایگاه اسامی را در جمله نشان می دهند و همیشه وابسته به سایر آیتم ها هستند. آموزش این نوع کلمات به کودک مبتلا به اوتیسم سخت است. برای درک علتِ آن، این کار را در خانه انجام دهید:
شیئی را در مکان مشخصی قرار داده و از افراد مختلف بخواهید که به اتاق آمده و مکان آن را توضیح دهند. یکی ممکن است بگوید: "گوشه ی اتاق"، دیگری: "کنارِ مبل"، و دیگری: "بینِ مبل و دیوار".
همچنین گاها ممکن است توافق نظری روی "یک" حرف اضافه ی خاص وجود نداشته باشد، مثلا اینکه آیا ماهی "در" آب شنا می کند یا "زیرِ" آن؟ این تغییرپذیری (بی ثباتی) کار را برای کودک مبتلا به اوتیسم سخت کرده و او را گیج می کند.
یکی از راه ها برای کاهش این فشار، این است که بین آموزش دهندگانش، ثبات وجود داشته باشد.
یک نکته ی مهم دیگر آن است که حروف اضافه را با آیتمی دیگر ترکیب کنید که مکان آن را نشان دهد؛ مثلا بگویید: "درونِ جعبه" و "بیرونِ جعبه" ؛ نگویید "درون" و "بیرون".
نویسنده دریافته است که آسان ترین روش برای آموزش حروف اضافه به بیشتر کودکان، استفاده از اشیای دلخواه وی در مکانِ هدف است. وقتی کودک شیء را می خواهد، مکان را به او سرنخ دهید (و به تدریج محو کنید).
مثلا اگر دارید "زیرِ" را آموزش می دهید، می توانید یک جعبه را سر و ته کنید. وقتی کودک برای عروسکش درخواست می کند، بگویید که آن "زیرِ" جعبه است.
وقتی کودک دارد با عروسکش بازی می کند، می توانید او را راهنمایی کنید که آن را زیرِ جعبه بگذارد و خودش از "بالایِ" جعبه بپرد. سپس این حروف اضافه را با اشیای مختلف تمرین کنید: "زیرِ کاسه" ، "رویِ کتاب". سپس این ها را به صورت تصادفی تکرار کنید تا مطمئن شوید کودک آن را به شیوه ی انعطاف پذیر فرا گرفته است. یا مثلا اگر کودک به حرکت و جنبش علاقه دارد، زمینِ بازی بهترین جاست؛ مثلا : "بالا" و "پائین" رفتن از سرسره،
بعضی از کودکان از بازیِ "اسباب بازی را پیدا کن" با یک فرد بزرگسال، لذت می برند. در این بازی، به نوبت، یک اسباب بازیِ محبوب را قایم کنید. یک فرد اسباب بازی را قایم می کند و فرد دیگر سه حدس درباره ی مکانش می زند. اگر هیچکدام از حدس ها درست نباشد، فردی که اسباب بازی را پنهان کرده به فرد دیگر می گوید که کجا پیدایش کند. این بازی می تواند واقعا پیچیده باشد. کودک باید قادر باشد که درخواست اطلاعات کند، بپرسد "کجا؟" و به سوالات "بله/خیر" پاسخ دهد.
یک بازیِ دشوار ترِ دیگر نیز برای آموزش حروف اضافه با سطوح بالاتر این است که یک مانع بین دو کودکی قرار دهید که هردوشان مدادشمعی و کاغذ دارند. یک کودک "رئیس" می شود که چه چیزی نقاشی کند و کجا.
مثلا ممکن است بگوید "خورشید در گوشه"، "خانه در وسطِ کاغذ" و "درخت کنارِ خانه" بکش. وقتی که نقاشی تمام شد، دو کودک نقاشی هایشان را مقایسه کرده و ببینند که چقدر تفاوت دارند. برای این بازی نیز، کودک باید توانایی درخواست اطلاعات و بیان "کجا" را داشته باشد.
این مطلب ادامه دارد ...
منبع: Letstalksls.com
تهیه و تنظیم مطلب: رها شاهرخی
گفتاردرمانگر مرکز جامع اوتیسم دانشگاه علوم پزشکی تبریز