شرحی در مورد مداخلات زودهنگام در اوتیسم
در سال 1987، روانشناسی به نام اله ایوار لواس، گزارش داد درمانی را ابداع کرده است که باعث می شود رفتارهای بعضی از کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم از رفتارهای کودکان عادی 7 ساله غیر قابل افتراق باشد. روش درمانی او که (ABA (Applied Behavior Analysis نام دارد، شامل ساعت ها تمرین و تکلیف در هر روز است که با اصول مختلف رفتاردرمانی باعث حذف/کاهش/افزایش/ایجاد رفتارهای خاص می باشد.
با وجود اینکه لواس در این گزارش اغراق کرده بود، به علت اینکه در آن زمان روش های خیلی کمی برای درمان اوتیسم وجود داشت، این روش به سرعت محبوب شد و اکنون نه تنها رایج ترین روش درمان رفتاری برای مبتلایان به اوتیسم است، بلکه پایه و اساس اکثر درمان های رفتاری مدرن را نیز شکل داده است.
در زیر، شرح مختصری بر مداخله ی زودهنگام خواهیم داشت:
انواع مداخلات زودهنگام:
1) ESDM (مدل شروع زودهنگام دِنوِر)
این شیوه با استفاده از تکنیک های ABA در حین بازی، به کودک کمک می کند تا احساسات خود را بیان کند، روابط را شکل بدهد و صحبت کند. این مداخله طراحی شده است تا به وسیله ی تسهیلِ تعاملات مثبت، به کودک کمک کند که مهارت هایی اجتماعی احساسی ورای شناخت و زبان بسازد.
2) PRT (درمان پاسخ محور)
این شیوه نیز در هنگام بازی استفاده می شود و نقاطی اساسی از تکامل را- مانند انگیزش و خودکنترلی- به جای مهارت های خاص مورد هدف قرار می دهد و در واقع پاسخ دهی به سرنخ های کلامی را به کودک آموزش می دهد.
3) سایر شیوه ها
*توجه مشترک، بازی نمادین، مشارکت، تنظیم(JASPER): برای آموزش ارتباط اجتماعی
*آموزش تلاش تقسیم شده(DTT): رفتار هدف به تکه های کوچک تقسیم شده و آموزش داده می شود.
*استراتژی های آموزشی مبتنی بر تحقیقات اوتیسم(STAR): ترکیبی از PRT و DTT
*تلاش ارتباطی پیش از دبستان اوتیسم(PACT): آموزش تعاملات اجتماعی با استفاده از مشارکت دادن
کودک مبتلا در گروه چه مدت طول می کشد تا مداخله ی زودهنگام موثر واقع شود؟
این مداخله باید تا 40 ساعت در هفته انجام شود. درمانگران ممکن است آن را تا سال ها ادامه دهند که در سال پنجم درمان با طول و تداوم کمتری همراه باشد. به هر حال این یک پروسه ی طولانی ست و نه جادویی و معجزه آسا، و والدین نباید به درمان هایی با عنوان {سریع} یا {معجزه آسا} روی بیاورند.
مداخله باید چه زمانی شروع شود؟
مداخله ی زودهنگام بر اساس تشخیص اوتیسم دنبال می شود، پس وابسته به آن است(در آمریکا اکثرا این اختلال بعد از چهار سالگی تشخیص داده می شود) ولی ممکن است در بعضی موارد زودتر هم شروع شود، مثلا مطالعات نشان داده مداخلات(آموزش ارتباطی بین والد و فرزند با استفاده از ویدیو) در خواهران و برادران کودکان مبتلا به اوتیسم که در خطر بالاتری از ابتلا به این اختلال قرار دارند، باعث بهبود مهارت های این افراد شده اند. همچنین در سال 2014 مطالعه ای بر روی 11 نوزاد نشان داده است که آن هایی که بین7 تا 15 ماهگی مداخله ی ESDM دریافت کرده اند- نسبت به همتایان خود که مداخله دریافت نکرده اند- در سن3 سالگی علائم کمتری از اوتیسم نشان می دهند. در سال بعد، یک مطالعه ی مروریِ متشکل از 9 پژوهش نشان داد اگر درمان های رفتاری زیر 2 سالگی انجام شوند باعث بهبود ارتباط اجتماعی می شوند.
درمان های رفتاری اوتیسم در طول زمان چه تغییراتی کرده اند؟
در ابتدا درمان های رفتاری شامل این می شدند که کودک را ساعت ها پشت میز بنشانند و از او بخواهند که تصاویر روی فلش کارت ها را نام ببرند که البته این کار باعث بهبود مهارت های زبانی می شود.
ولی در بیست سال اخیر، مداخلات در محیط های آشنایی مانند اتاقِ خواب یا بازیِ کودک انجام می شوند. معمولا خود کودک فعالیت را انتخاب می کند و البته والدین نیز نقش مهمی در تقویت رفتارها دارند.
بسیاری از محققین تاکید می کنند که بهترین مداخله آن است که برای کودک فردی ( اختصاصی) شده باشد و در مراحل تکاملی مختلفی شروع شود.
مرحله ی بعدی چیست؟
متاسفانه مطالعات در این زمینه محدودند، ولی بعضی از آنها نشان داده اند که ترکیبی از انواع مداخلات رفتاری می تواند برای بهبود مداخلات زودهنگام مفید باشد.
تهیه و تنظیم مطلب:
رها شاهرخی، گفتاردرمانگر مرکز جامع اوتیسم دانشگاه علوم پزشکی تبریز
منبع: www.spectrumnews.org