آموزش علت و معلول به کودک مبتلا به اوتیسم
در ابتدا کودک شاهد وقایع خواهد بود و شناسایی و تشخیص علت و معلول از او سوال می شود. در مرحله ی دوم، یک سری اتفاقات مصور ارائه می شود و در مرحله ی پایانی، او باید راجع به وقایع نتیجه گیری و استنتاج کند.
نحوه ی اجرا برای مرحله اول:
یک فعالیت با نتیجه ی مشخص را اجرا و نقش بازی کنید. ازکودک بپرسید چرا چنین نتیجه ای رخ داد؟
ساده:
| علت(اتفاق) |
معلول(نتیجه) |
| چراغ را خاموش می کند |
اتاق تاریک می شود |
| تخم مرغ را زمین می اندازد |
تخم مرغ می شکند |
| لباس را در سطل آب می اندازد |
لباس خیس می شود |
| آب می نوشد |
لیوان خالی می شود |
| اسباب بازی را کوک می کند |
اسباب بازی حرکت می کند |
| ادرارش را کنترل نمی کند |
شلوار کثیف می شود |
پیشرفته:
| علت(اتفاق) |
معلول(نتیجه) |
| توهین می کند |
دوستش ناراحت می شود |
| زیپ شلوار باز است |
بچه ها می خندند |
| در خانه توپ بازی می کند |
لامپ می شکند |
| به حرف مامان گوش نمی کند |
مامان عصبانی می شود |
| بستنی را روی میز رها می کند |
بستنی آب می شود |
این مفهوم را به وقایع روزانه تعمیم دهید:
درمانگر+ کودک-
+چرا مداد شمعی هایت آب شدند؟
-چون آنها را زیر آفتاب رها کردم.
+چرا آفتاب آنها را داغ کرد؟
-برای اینکه آفتاب داغ است.
پس از تسلط در این مرحله، اجرا و ایفای نقش را حذف کنید. کودک باید به طور ذهنی به سوالات پاسخ دهد.
نحوه ی اجرای مرحله ی دوم:
1) کارت مراحل را به ترتیب به کودک نشان دهید. یک کارت را جا بگذارید و از او بخواهید توضیح دهد قبل از توالی چه اتفاقی افتاده است.
2) کارت مراحل را به ترتیب به کودک نشان دهید و از او بخواهید توضیح دهد قبل از توالی چه اتفاقی افتاده است.
3) کارت مراحل را به ترتیب به کودک نشان دهید و از او بخواهید توضیح دهد پس از آخرین تصویر احتمال دارد چه اتفاقی بیفتد.
نحوه ی اجرای مرحله ی سوم:
1) تصویری را به کودک نشان دهید و سوالی بپرسید که نیاز به استنتاج داشته باشد(مثلا "چرا این دختر گریه می کند؟").
2) سوال هایی مانند سوال های بالا را هنگام قصه خواندن از او بپرسید. هیچ گونه راهنمایی تصویری ای ارائه ندهید.
3) از کودک سوال های چرایی بپرسید. مبنای این سوالات دانش عمومی و اطلاعاتی داشته باشد که وی تاکنون فرا گرفته است(مثلا "چرا پرنده ها بال دارند"؟).
منبع: ارمغان، ش.(1398). برنامه ی آموزش گام به گام مهارت ها در کودکانِ دارای اختلال دارای طیف اوتیسم. انتشارات ارجمند
تهیه و تنظیم مطلب: رها شاهرخی،گفتاردرمانگر مرکز جامع اوتیسم دانشگاه علوم پزشکی تبریز