تأثیر درمان فراتشخیصی بر احساس گرفتاری و بی حوصلگی مادران دارای فرزند مبتلا به اختلال طیف اوتیسم

تاریخ : يکشنبه 10 تير 1397

کد 114

تأثیر درمان فراتشخیصی بر احساس گرفتاری و بی حوصلگی مادران دارای فرزند مبتلا به اختلال طیف اوتیسم

در این مقاله بعد از تعریف اختلال طیف اوتیسم، به اهمیت توجه و کمک به مراقبان اصلی کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم -که در اغلب موارد والدین و از بین والدین نیز مادران این کودکان هستند- پرداخته شده است. این محققان بعد از بررسی پیشینه پژوهشی، احساس گرفتارشدن (Entrapment) یا در تله افتادن، به علت تشخیص اختلال طیف اوتیسم در کودکان را یکی از مهم ترین مشکلات هیجانی والدین دارای کودک اوتیستیک مطرح می کنند؛ مفهوم گرفتاری یا احساس به تله افتادن، نوع خاصی از تفکر و احساس است که به در دام افتادن یا گیر افتادن انسان در موقعیتی که تمایل به دوری از آن دارد، اطلاق می شود. این پژوهشگران عنوان می کنند که تشخیص اختلال طیف اوتیسم، شرایط سختی را برای والدین رقم می زند و چون هیچ راهی برای رهایی و خلاص شدن از این موقعیت وجود ندارد، احساس گرفتاری یا در تله افتادن در آنها به وفور مشاهده می شود؛ این احساس گرفتاری و در تله افتادن نیز بدنبال خود اضطراب و افسردگی را به همراه دارد. از سوی دیگر، این محققان عنوان می کنند که بر اساس مطالعات انجام شده اضطراب و افسردگی ارتباط نزدیکی با بی حوصلگی (Boredom) در افراد دارد؛

بی حوصلگی به حالتی از تنفر یا ناسازگاری در مواجهه با هر نوع تجربه تکراری و ملال آور اطلاق می شود که رهایی از آن موقعیت امکان پذیر نباشد. به بیان دیگر این پژوهشگران معتقدند که والدین دارای کودک اوتیستیک به علت تشخیص این اختلال در فرزند خود، احساس گرفتار شدن در یک موقعیت ناخواسته را تجربه می کنند و چون امکان رهایی از آن وجود ندارد، بی حوصلگی نسبت به خود، خانواده و کودکشان سراغ آنها می آید و این احساس بی حوصلگی نیز به دنبال خود اضطراب و افسردگی را موجب می شود؛ بنابراین برای قطع کردن این چرخه نامطلوب باید اقدامات مناسبی انجام شود.

درمان فراتشخیصی (Trans Diagnostic Treatment) یکی از درمان های نوظهور شناختی- رفتاری است؛ همانگونه که از نام آن برداشت می شود، این رویکرد توجه خود را به مشکلات و مسائل والدینِ کودکان اوتیستیک، بعد از تشخیص گذاری آنها معطوف می دارد؛ منطق زیربنایی درمان فراتشخیصی این است که والدین بعد از تشخیص اختلال اوتیسم در فرزندشان، چنانچه نتوانند هیجانات متعدد و اکثراً منفی خود را مدیریت کنند، به سمت راهبردهای ناسازگارانه تنظیم هیجانات از جمله اجتناب و فرار از واقعیت سوق داده می شوند و اینگونه راهبردها نیز علاوه بر اینکه خودشان ناسازگار هستند، مشکلات دیگری از جمله بی حوصلگی، اضطراب و افسردگی را نیز موجب می شوند. در همین راستا، این محققان در پژوهش خود، 12 جلسه آموزشی، مبتنی بر درمان فراتشخیصی به والدین دارای کودک اوتیستیک ارائه و تأثیرات آن را مورد بررسی قرار داده اند؛ نتایج این پژوهش نشان داد که درمان فراتشخیصی در کاهش مشکلات روانشاختی والدین از جمله احساس گرفتار شدن و بی حوصلگی آنها تأثیرگذار بوده و به آنها کمک می کند در مواجهه با هیجانات منفی خود، از راهبردهای سازگارانه تنظیم هیجان مثل پذیرش و کنار آمدن با مشکلات استفاده نمایند. خلاصه ای از این 12 جلسه آموزشی نیز در مقاله ارائه شده است که در صورت لزوم می توان از آن استفاده کرد. (برای مشاهده متن کامل مقاله، اینجا را کلیک نمائید).

منبع مقاله: محسنی اژه ای، علیرضا؛ ملک پور، مختار و قمرانی، امیر (1396) / مجله مدیریت ارتقای سلامت، 6 (5)، 26-33 / Doi: 10:21859/jhpm-07034

برچسب ها